‘‘අවුරුදු ගාණක් ගෙන්දගම් පොළොවේ කරක් ගහපු මාව ඔය පැඟිරි කෙල්ලන්ගේ ගැටවලට අහුකර ගන්ට බෑ පුතෝ.’’ යැයි ඔහු තම වෙළෙඳසලට යන එන ගමේ කොල්ලන්ට කියන්නේ මහත් උජාරුවෙනි.

තිස් දෙහැවිරිදි වියේ පසුවන ඔහු මහියංගනයට නුදුරු කුඩා නගරයක වාහන අමතර කොටස් අලෙවි වෙළෙඳසලක් පවත්වාගෙන යන දෙදරු පියෙකි. සිය වෙළෙඳසලට අවශ්‍ය අමතර කොටස් රැගෙන ඒමට නිතර කොළඹට ආ ගිය ඔහු මෙදිනද එවැනි අවශ්‍යතාවකට කොළඹට ගොස් පෙරළා මහියංගනය බලා ඒමට කොළඹ මහියංගන බස් නැවතුම්පළට පැමිණෙන විට සවස 4.30 පමණ වී තිබිණි.


එසේ බස් නැවතුම්පළේ බසයක් පැමිණෙන තුරු රැඳී සිටින විටදී සිය කලිසම් සාක්කුවේ තිබූ මුදල් පසුම්බිය පිටතට ගෙන නිවසට රැගෙන යෑමට විවිධ වර්ගයේ පලතුරු වර්ග ගැනීමටද ඔහු අමතක නොකළේය. මෙම ක්‍රියාව අසල සිටි යුවතියකගේ උකුසු ඇසට හසුවී තිබිණි. මුදල් පසුම්බියේ විශාල මුදලක් තිබෙන බව ඇයට ඒත්තු ගියේ දුඹුරු හා කොළ පැහැති නෝට්ටු කීපයක් එහි දුටු නිසාය. අවශ්‍ය අමතර කොටස් රැගෙන යෑමට පැමිණියත් අවශ්‍ය අමතර කොටස් කීපයක් ගැනීමට නොහැකි වූයෙන් එම මුදල් ද ඔහු අත ඉතිරිවී තිබිණි.


විනාඩි කීපයක් ගත විය. ඔහු අසලට වයස අවුරුදු 27ක් පමණ වයසැති රුවැති තරුණියක් පැමිණ ‘‘අයියේ මෙතන කොහෙ යන බස්ද නතර කරන්නේ? ‘‘ආ මේක මහියංගනයට යන බස් නතර කරන තැන.’’ ඒ බස්වල මහනුවරට ගනීවිද දන්නේ නෑ නේද?‘


’’ගනීවි මොකද මේක යන්නේ මහනුවර හරහානේ.’’ යැයි ඔහු ඇයට උත්තර දුන්නේද ඇය දෙස නොබලාම ආවට ගියාටය.


පස්වරු 4.45ට පමණ මහියංගන බලා යන පෞද්ගලික බස් රථයක් නැවතුම්පළට පැමිණියෙන් ඔහු බසයට ගොඩවී ආසනයක වාඩි වූ අතර ඔහු සමඟ කතා බස් කළ තරුණියද බසයට ගොඩවී ‘‘අයියේ මමත් මෙතන වාඩි වෙන්නද?’’


‘‘හා කමක් නෑ.’’ ඔහුගේ පිළිතුර විය. ඇය මහනුවරටත් ඔහු මහියංගනයටත් ගමනට අදාල ටිකට්පත් ලබා ගත්හ.


බස්රථය ගමන් ආරම්භ කරනවාත් සමඟම ඇය නින්දට වැටුණ අතර නිට්ටඹුව නගරය ආසන්නයේ ඇය අවදි වූවාය. එතැන් පටන් නැවතත් ඇය ඔහු සමඟ කතා බහට වැටුණි. ඇය පදියපැලැල්ල ප්‍රදේශයේ පදිංචිකාරියක බවත් කොළඹ ප්‍රදේශයේ ඇඟලුම් ආයතනයක සේවය කරන බවත් මවට අසනීප බවට ලද පණිවිඩයක් නිසා තමන් නිවස බලා යන බවත් මෙහිදී ඇය ඔහුට පවසා ඇත.


ගමනේ විඩාව නිවාගැනීමට වරකාපොල ප්‍රදේශයේ තේ කඩයක් අසල රථය නතර කළෙන් එහිදී ඔහු ඇයට කිරි වීදුරුවකින් හා බනිස් ගෙඩියකින් සංග්‍රහ කිරීමටද අමතක නොකළාය.


මාවනැල්ල නගරයට බසය ළඟාවන විට රාත්‍රි 7 පමණ වී තිබිණි.


අයියේ බස් එක නුවරට යනකොට කීය විතර වෙයිද?.


‘‘මං හිතන්නේ 7.30 විතර වෙයි.’’


‘‘හරි වැඩේනේ අයිනේ අපේ ගමට යන අන්තිම බස් එක තියෙන්නේ රෑ 7ට. ඊට පස්සේ ආයේ බස් නැහැනේ. හරි වැඩේ තමයි මේ බස් එක හෙමින්නේ යන්නේ.’’ ඇය තමාටම කියා ගත්තාය.‘‘හා කමක් නෑ මේ බස් එක මහියංගනයටනේ යන්නේ. අපේ අක්කා කෙනෙක් මහියංගනේ ඉන්නවා. අද එයාලාගේ ගෙදර ගිහිල්ලා හෙට උදෙන්ම ගෙදර යනවා.’’ඇය ඔහුට කීවාය.


මහනුවරින් නැවත මහියංගනයට අදාල ඇයගේ බස් ගාස්තුව ඔහු විසින් ගෙවා දැමුවේ ඒ වනවිටත් ඇතිව තිබූ දැඩි මිත්‍රත්වය නිසාත් ඇය නැවත නින්දේ පසුවූ හෙයිනුත්ය. රථය මහියංගනයට ළඟාවන විට රාත්‍රි 10.30පමණ විය. දෙදෙනාම බසයෙන් බැසගත් අතර ‘‘අයියේ මම පණ්ඩිතයා වාගේ මහියංගනයට ආවාට අක්කලාගේ ගෙදර තියෙන තැන දන්නේ නෑනේ. එයාගේ ටැලිෆෝන් නම්බරේවත් මා ළඟ නෑනේ. හරිම වැඩේ මට වුණේ. කමක් නෑ අයියේ ඔයා යන්න. මම එළිවෙනකම් බස් ස්ටෑන්ඩ් එකේ ඉඳලා යනවා. නවාතැනකට යන්නවත් මට සල්ලි අතේ නෑ අයියේ.’’ඇය ඉතා බැගෑපත්ව කීවාය.


තමන්ට සිදුවුණේ කොටි වලිගය අල්ලා ගත්තා වාගේ වැඩක්. මෙයා දාලා යන්නත් බෑ. ගෙදර අඬගහගෙන යන්නත් බෑ. මොකද කරන්නේ. ‘‘නංගි මා ගැන වරදවා හිතන්න එපා කාමරයක් අරගෙන එහෙ අද රෑ ඉඳලා හෙට උදේ ඔයා යන්න’’


අනේ අයියේ මගේ ළඟ සල්ලි නෑනේ’’


‘‘හා කමක් නෑ මම දෙන්නම්’’


‘‘හැබැයි අයියා මට තනියම නම් ඉන්න බෑ හොඳේ. ඔයත් එන්න ඕන.’’


ඔහුට වෙනත් විකල්පයක් නැත. රාත්‍රී ආහාරයට අවශ්‍ය බත් පාර්සල් 2ක්ද රැගෙන ඔවුන් දෙදෙනා නගරයේ අසල තිබූ ලැගුම්හලකට ගොඩවී කාමරයක් වෙන්කරගෙන එයට ගොඩ වූහ.


‘‘අයියේ මට ඇඟ සෝදගන්න ඕන.’’ කියා ඇය නාන කාමරයට ගිය පසු ඔහු තම ගෙල බැඳි රන්මාලය හා මුදල් පසුම්බියේ තිබූ මුදල් පිටතට ගෙන කවරයක බහා පැළඳගෙන ගිය සපත්තුවක ඉතා සූක්ෂම අයුරින් සඟවා තැබුවේ ඔහුට ඇය පිළිබඳව ඇති වූ යම් සැකයක් නිසාය. ඇය නාන කාමරයෙන් පිටතට පැමිණි පසු ඔහුද රුපියල් විසිපන් දහසක් පමණ වටිනා ජංගම දුරකතනයද රැගෙන ඇඟ සෝදා ගැනීමට නාන කාමරයට ගියේය.


විනාඩි කීපයකින් පෙරළා ඔහු කාමරයට එනවිට තමන් සමඟ පැමිණි තරුණිය එහි නැත. ඇය රැගෙන ආ ගමන් මල්ලද නැත. කෑම පාර්සලයක්ද නැත. වහා තම කලිසම් සාක්කුවේ තිබූ මුදල් පසුම්බිය පිළිබඳ විපරම් කළේය. ඔහු සිතුවා හරිය කාමරයෙන් පිටතට විත් නවාතැන්පලේ සේවකයකුගෙන් තමන් සමඟ පැමිණි තරුණිය දැක්කාද කියා විමසීමේදී ඔහු පැවසුවේ ඇය කිසිවක් කතා නොකර පිටව ගිය බවය.


සිහිබුද්ධිය මෙහෙයවා තැනට සුදුසු නුවණ පාවිච්චි කළ හෙයින් ගොදුරක් සොයා කොළඹ සිට කිලෝමීටර් 170ක් පමණ දුර තමන් පසුපස ආ ගැටකපන්නියකගෙන් බේරීමට තමන්ට හැකිවීම පිළිබඳව ඔහු දහස් වරක් සතුටු වූයේය. එසේ නොවන්නට ඔහු පවසන අන්දමට ඒ වනවිට තම මුදල් පසුම්බියේ තිබූ රුපියල් හැටදහසක පමණ මුදලත් රුපියල් ලක්ෂයක් පමණ වටිනා රන් දම්වැලත් තමට අහිමිවීමට ඉඩ තිබූ බවය.


මේ සිදුවීම නිසාම ‘‘අවුරුදු ගාණක් ගෙන්දගම් පොළොවේ කරක් ගහපු මාව ඔය පැඟිරි කෙල්ලන්ගේ ගැටවලට අහුකරන්ට බෑ පුතෝ! යැයි ඔහු තම වෙළඳසැලට යන එන ගමේ කොල්ලනට කියන්නේ මහත් උජාරුවෙනි.